Kvalinn hvalari eða kvalari hvala? - mbl 20.03.2004

Morgunblaðið

Laugardaginn 20. mars, 2004 - Aðsent efni 

Kvalinn hvalari eða kvalari hvala? Forstjórinn er kominn á þá hæpnu slóð að etja einni atvinnugrein gegn annarri.              Sigurjón Benediktsson            DÆMISAGA af henni Diffu minni.  

Tíkin mín gaut hvolpum nýverið. Einn hvolpanna, lítil tík, lipur, veitti mér væntumþykju mikla. Flaðraði hún upp um mig og fagnaði, hvenær er ég nálgaðist. Lauk þeim blíðuhótum svo, að ég ók yfir löppina á greyinu. Linnti þá fleðulátum hennar, að sinni.

 

Fróðleikur um reikningsskil

Baráttumaður fyrir hvalveiðum hefur farið vel yfir reikningsskil hvalaskoðunarfyrirtækja og gert grín að rekstri þeirra og uppbyggingu, eins og allri þjónustu við ferðamenn. Lítt ræddi hann veiðar á hval, og minna um vinnslu og ekkert um sölu á afurðum hvala. Þó upplýsti hann, að munnvatn Japana streymdi stríðum straumum, við það eitt, að heyra nafn baráttufrækins forstjórans.

 

Gróðavænleg atvinnugrein?

Völd Hvalaforstjórans standa víða. Bankinn hans (bullandi samráð) lánar hvalaskoðunarfyritækjunum, olíufélagið hans (stjórnar- og samráðsformaður) selur þeim eldsneyti, tryggingafélagið hans (líka í bullandi samráði) tryggir öll ósköpin. Aumingja hvalaskoðunin tekur þannig þátt í því að tryggja fjárhagslega afkomu hvalarans. Skrítin er hún veröld!

 

Helst er á hvalaranum sjá og heyra, að heljargróða megi fá út úr hvalveiðum. Fjárhagsumsvif forstjórans benda einmitt til þess að gróðavænlegt sé að binda skip við bryggju. Vitleysingarnir sem eru að berjast að halda út hvalaskoðun ættu að binda skip sín hið snarasta og hirða síðan gróða sinn, þegar hvalveiðar forstjórans hafa gert út af við hvalskoðunina. Það verða drjúgar auðlindabætur, sem þar verður að fá.

 

Við skemmtilestur á ársreikningum Hvals hf. fyrir árið 2002 kemur þó í ljós, að fyrirtækið er hætt að græða! Tapið er 268 milljónir!! Tvöhundruðsextíuogátta millur!! Þrefalt tap allra hvalaskoðunarfyrirtækjanna á fimm árum! Þrátt fyrir opinbera styrki til Hvals hf. í gjafakvóta, eftirgjöf hafnargjalda, í sjómannaafslætti og ýmsum ívilnunum, þá er skuldaaukning sl. fimm ára 300 milljónir. Samtals eru skuldir í stórgróðahvalveiðifyrirtækinu, Hvalur hf, eittþúsundogeitthundraðmilljónir króna!

 

Hvert erum við að fara?

Hvalur hf. er eigandi fjögurra hvalveiðiskipa í Reykjavíkurhöfn. Markmið forstjóra þess er að hefja aftur hvalveiðar. Til að minnka áhrif hvalastofna, td. hrefnu, á fiskistofna þarf að drepa amk. 15.000 dýr við Ísland. Forstjórinn er tilbúinn til þess. Hann ætlar sjálfum sér 2-3% af útflutningstekjum fyrir viðvikið. En hver ætlar að greiða kostnaðinn af þessum útrýmingarhernaði? Litla 2-3 milljarða! Útgerðin? Þú og ég? Hafró?

 

En líklega er þetta kröfugerð hans vegna friðunar hvalastofna. Forstjórinn er kominn á þá hæpnu slóð að etja einni atvinnugrein gegn annarri. Þeim leik lýkur ekki við endalok hvalaskoðunar. Þegar ferðaþjónustan hefur verið svert í svaðið, verður einhver annar fyrir forstjóranum.

 

Hvað segir dæmisagan um Diffu litlu okkur?

Jú, hún segir okkur að vera ekki að flaðra upp um þá, sem aka stórum dýrum tækjum sem þeir ráða ekki við.

 

Þeir aka aðeins á okkur og yfir, skaða okkur og meiða.

 

Sigurjón Benediktsson skrifar um hvalveiðar og hvalaskoðun

 

Höfundur er tannlæknir á Húsavík.